Sofie Cox verlegt grenzen door rolstoeldans: "Wat nu niet kan, hoeft morgen niet zo te zijn"
Vandaag, 8 maart, is Internationale vrouwendag, een dag in het teken van strijdbaarheid en het gevoel van solidariteit bij vrouwen van over de hele wereld. Wij gingen in gesprek met straffe madam Sofie Cox (27), G-sporter in hart en nieren. Niet enkel in België maar over de hele wereld. Overlopend van passie, geëngageerd vanuit het hart, een vuist makend voor positieve veranderingen voor mensen met een beperking en dat alles met de steun van een meer dan stevige en eerlijke eigen mening! “Door sport leerde ik mijn grenzen verleggen. Wat nu niet kan, hoeft morgen niet zo te zijn.”
Een Kabouterdans in 2004 kostte haar bijna de opstart van wat later een mooie sportieve carrière in rolstoeldansen zou worden. Bij sportclub GSVT hadden ze gelukkig meteen door dat Sofie Cox, toen in 2004 amper 9 jaar oud, niet daarvoor naar een sportdag gekomen was. De Limburgse wou tangodansen, Plop was passé. “Ik werd uitgenodigd bij dansclub Sensation voor een andere niveaugroep en daar raakte ik verkocht”, lacht Sofie. “Daarna ben ik vrij snel competitief beginnen dansen.” Intussen is de dame uit Hasselt 27 jaar oud en groeide ze uit tot een wereldtopper in rolstoeldans. In 2014 behaalde ze brons op het Europees kampioenschap Para Dance in de solo freestyle. Vier jaar later werd ze vice-Europees kampioen in de solo ladies, en behaalde ze brons in de solo freestyle.
Waarom is sport voor jou als mens belangrijk?
"Het geeft mij altijd geleerd dat je jouw eigen grenzen kan verleggen. Wat nu is, hoeft morgen niet hetzelfde te zijn. Je kan haalbare doelen stellen en die bereiken. Toen ik enkele jaren geleden geopereerd werd en moest revalideren, kon ik terugvallen op mijn mentaliteit uit mijn sportcarrière: ik had het gevoel ‘ik kom er wel als ik ervoor werk’."
Je bent ergotherapeut van opleiding. Ben je daarin met sport aan het werk gegaan?
"Zeker. Tijdens mijn stages zag ik hoe belangrijk sport was voor mensen tijdens revalidatie. Ik gebruikte rolstoelsporten tijdens mijn therapieën en zag dat mensen de voordelen van sport ontdekten. Ze ervaarden het meteen op een positieve manier. Mensen leerden inzien dat een rolstoel niet enkel een hulpmiddel is om je te verplaatsen.
Kijk, ik ben al sinds kinds af aan bezig met sporten en de rolstoel maakt deel uit van mijn leven, voor mij is sport een goed middel om gezond te blijven. Er zijn veel sporten die aangepast zijn om met een rolstoel te doen, dus die doe ik dan ook zoveel mogelijk. Sport is een mooie manier om fysiek actief te blijven en je hebt sociale contacten met anderen."
G-sport wordt vaak nog als extra sport beschouwd en we zijn nog altijd niet op het punt dat het echt inclusief wordt meegenomen. Waarom wordt Peter Genyn Paralympiër van het Jaar en niet Sportman van het Jaar? Of waarom maakt hij zelfs geen kans?
Als Athlete’s Representative in het Sporttechnisch Committee van World Para Dance Sport, de internationale rolstoeldansfederatie, ging je ook hogerop een engagement aan. Ook daar wil je grenzen verleggen?
"Ja, ik woon de vergaderingen bij waarop beslissingen over de evolutie en verdere ontwikkeling van de sport besproken worden. Ik zit daar als stem van de atleten en behartig hun belangen in het Committee. Ik probeer ervoor te zorgen dat de wensen van de sporters centraal staan. "
Waarover gaat dat dan inhoudelijk?
"We zijn nu bezig met discussies over een nieuw jureringsysteem en ik wil graag mee achterhalen of dat systeem ook effectief haalbaar is voor de dansers. Op dit moment krijgen we enkel kruisjes (beschouw het als een ‘ja of nee’) om naar de volgende ronde te gaan, tot aan de finale waarin er dan 6 koppels zitten. Die worden dan gerangschikt van 1 tot 6. Het nieuwe systeem zou overkomen vanuit de freestyle waarbij we in de finale punten krijgen voor presentatie en techniek. Die verschillende punten zouden opgeteld worden waardoor een danser eerlijker gejureerd zou worden dan met een rangschikking, want die zegt heel weinig of biedt geen perspectief. Het ander systeem werkt ook motiverend omdat je feedback krijgt over de dans die je deed."
En spreek je daar ook over de wens om aan de Paralympische Spelen te mogen deelnemen?
"We spreken regelmatig over onze plannen om ooit een Paralympische Sport te worden. We hebben topdansers in een aantal landen en zijn wereldwijd met een 250 dansers van een goed niveau, maar sommige landen moeten die kloof nog dichten.
Het grote probleem is dat wij geen koppels hebben in Australië en slechts één in Amerika. We zitten daar met twee blinde vlekken. Zolang we daar geen Para Dance ontwikkelen, zullen we geen kans maken om op het Paralympisch programma te komen. We moeten eerst werken aan de promotie en recreatie van Para Dance Sport zowel op nationaal als internationaal niveau en van daaruit de sport verder professionaliseren."
Welke ambities heb je als sporter?
"Sinds september ben ik gestopt met rolstoeltennissen. Ik heb het lang heel graag gedaan, maar ik wou de keuze maken om vol voor Para Dance te gaan: ik wil wereldkampioen worden en ik merk dat ik dat ook heel serieus neem. Het is wel jammer dat de sport minder aandacht krijgt dan bijvoorbeeld rolstoeltennis. Er zijn intussen nochtans een tweeëntwintigtal landen die deelnemen aan de wereldkampioenschappen."
In februari 2017 was je een opvallende aanwezige op het Gala waarmee Paralympic Team Belgium de Road to Tokyo opende in het bijzijn van Jacques Rogge en Phil Craven. Jij deed die avond de monden openvallen door in tennisoutfit een prachtige duodans aan te gaan met een valide Japanse balletdanseres. Is de drang naar inclusie iets wat jou drijft in het leven?
"Inclusie is voor mij super belangrijk en dansen is daar heel toegankelijk voor. Wij zijn al een inclusieve sport met een valide danser en een danser met een beperking. Door toen te dansen met Aki Nishio, een danseres van het Ballet van Vlaanderen, toonden we iets nieuws aan de aanwezige gasten."
Heb je het gevoel dat de G-sportsector én de samenleving er op vlak van inclusie op vooruit gaat?
"Soms wel, maar ik heb soms ook het gevoel dat rolstoelgebruikers en iedereen met een zichtbare beperking wel geaccepteerd worden, maar we worden nog altijd niet beschouwd als deel van de maatschappij. Mensen zonder beperking weten wel dat we er zijn en respecteren ons, maar ons echt toelaten onder hen als gelijken, dat ontbreekt nog vaak. "
Heb je een voorbeeld?
"In Hasselt is de grote markt volledig vernieuwd en ze hebben de kasseien vervangen door andere kasseien. Ja, daar help je ons dus niet mee vooruit. Bij innovatie wordt toegankelijkheid nog te veel als een nice to have gezien in plaats van als een must have."
Is dat in de sport ook zo?
"G-sport wordt vaak nog als extra sport beschouwd en we zijn nog altijd niet op het punt dat het echt inclusief wordt meegenomen. Waarom wordt Peter Genyn Paralympiër van het Jaar en niet Sportman van het Jaar? Als je met zo’n sabotage nog goud behaald dankzij zoveel mentale weerbaarheid… Wat een prestatie! Maar nu maakt Peter zelfs geen kans in die categorie.
En waarom worden de Olympische Spelen en de Paralympische Spelen niet gewoon dé Spelen? Alle sporten door elkaar voor mensen met en zonder beperking. Kijk naar de Grand Slams: rolstoeltennis en tennis voor validen worden in dezelfde periode gespeeld, en rolstoeltennis wint daarbij aan populariteit en visibiliteit! Rolstoeltennissers spelen vaak vlak voor de mannenfinale. Zo groeit de sport, atleten vinden meer sponsors…"
Bedankt Sofie!